Skip to content
EGO VOBIS – VOS MIHI Ja (Bóg) dla was, wy dla Mnie
Herb Kongregacji Kamedulskiej Zakonu św. Benedykta składa się z dwóch gołębi pijących z tego samego kielicha. Poniżej kielicha na małej wstędze znajduje się łaciński napis „Ego vobis, vos mihi”. Czasami nad kielichem umieszczona jest gwiazda.
Historia powstania herbu.
Obecny herb miał długą historię, zanim został użyty jako symbol kamedulskiej wspólnoty monastycznej, a zatem zawiera w sobie wiele warstw znaczeniowych. Po raz pierwszy znajdujemy podobny obraz na fragmencie mozaiki należącej do pozostałości archeologicznych starożytnej rzymskiej willi w mieście Tivoli, niedaleko Rzymu. Grupa latających ptaków zbliża się do basenu wypełnionego wodą schodzącą z góry. Trzepocząc skrzydłami na tle błękitnego nieba, ptaki wyrażają energię życiową i radość.
Ewolucja znaczenia.
W środowisku chrześcijańskim pierwsze świadectwo tego wizerunku znajduje się w tak zwanym „Mauzoleum Galli Placydy” w Rawennie (V wiek), starożytnym rzymskim mieście, którego sztukę znamionują głębokie wpływy bizantyjskie. Wszystkie mozaikowe dekoracje w Mauzoleum wyrażają różne aluzje do chrztu. Odnoszą się one do życia wspólnoty chrześcijańskiej poprzez różne symbole i alegorie przyrodnicze (gwiazdy, ptaki, zwierzęta, kwiaty) i inne, związane z Biblią. Zestawienie symbolicznych obrazów prowadzi do interpretacji sceny dwóch ptaków lecących napić się u źródła chrzcielnego jako symbolu wiernych, którzy we Chrzcie idą pić żywą wodę Ducha Chrystusowego, która tryska w ich sercach (por. J 7, 37-39).
Camaldoli pielęgnowało głęboką i stałą więź z miastem Rawenna, z jego kulturą i duchowością, będącym naturalną i duchową kolebką św. Romualda. Relacja ta została wzmocniona przez wielowiekową obecność wspólnoty kamedulskiej w tym mieście.
W XII wieku podstawowe elementy tego herbu pojawiają się na pieczęci Przeora Generalnego Camaldoli: dwa gołębie pijące z tego samego kielicha. Pierwszą aluzję można znaleźć już w starożytnym rękopisie Biblioteki Świętego Eremu w Camaldoli, w którym jednak nie pojawiają się dwa gołębie, ale dwa pawie, symbol wieczności.
Nieco później herb ten pojawił się w wielu kodeksach i strukturach architektonicznych kamedulskich klasztorów i eremów, wzbogacony o kolejny element umieszczony pod kielichem: wstęgę z wygrawerowanymi biblijnymi słowami „Ego vobis, vos mihi” – „Ja dla ciebie, ty dla Mnie”. Tekst ten jest bowiem syntezą formuły używanej wielokrotnie w Piśmie Świętym (por. Pwt 26, 16-17), zwłaszcza przez proroków Jeremiasza (por. 30, 22; 31, 31) i Ezechiela (por. 11, 19-20), dla wyrażenia „przymierza oblubieńczego” między Panem a ludem Izraela, wybranym jako Jego oblubienica, umiłowanym miłością wierną i miłosierną (por. Hbr 2, 1-25). Centralnym tematem cytowanego tekstu jest dar przymierza, które Pan zachowuje niezależnie od niewierności małżonki, aby żyć w intymnej relacji miłości, tak jak Pan uczynił ze swoim ludem na pustyni w drodze do ziemi obiecanej (por. Hbr 2, 16-22).
Pisarze kamedulscy, począwszy od XII wieku, rozpowszechnili nową interpretację herbu, umieszczając go w bezpośrednim związku z kamedulskim życiem monastycznym.
1- Mnich/mniszka, wezwani przez Boga do naśladowania Go w życiu monastycznym, otrzymują dar i powołanie do życia w intymności miłości z Nim. To stanowi serce i zakres kontemplacyjnego i monastycznego życia chrześcijańskiego. Ta zażyłość musi być strzeżona i pielęgnowana poprzez oczyszczanie serca i stopniowe zespalanie życia w Panu. Mnich/ mniszka są wezwani do pielęgnowania tego zespolenia i zażyłości poprzez codzienne karmienie się chlebem Jego Słowa i picie z kielicha Pana w celebracji eucharystycznej, sakramentalnej pamiątce Jego Paschy, to znaczy Jego najwyższej miłości objawionej na Krzyżu.
2- Kamedulskie życie monastyczne wyraża się w dwóch formach, połączonych ze sobą w komunii miłości i wzajemnie się uzupełniających: życie cenobickie, czyli wspólnotowe w klasztorach i życie eremickie w samotności eremu. Obie, i razem, praktykują wzajemną miłość, pijąc miłość Pana, dzieloną w kielichu Eucharystii.
Gwiazda wskazuje na boskie pochodzenie tej braterskiej miłości i jej cel.
Kapituły Generalne Kongregacji Kamedulskiej Zakonu św. Benedykta, które odbyły się po Soborze Watykańskim II, a zwłaszcza od 1993 roku, coraz wyraźniej podkreślały, że życie cenobickie i życie eremickie nie są tylko pluralizmem porządku strukturalnego, ale przede wszystkim dwoma wymiarami wewnętrznymi, które muszą współistnieć w sercu każdego mnicha kamedulskiego, niezależnie od statusu instytucjonalnego, w którym żyje, wybranego na powołanie czasowe czy też definitywne.
Klasztor i erem są wewnętrzną geografią i architekturą. Nie sztywną. Nie płynną. Ale elastyczną. Ten wewnętrzny dynamizm kamedulskiej drogi monastycznej, wyrażony między dwoma biegunami w napięciu, wyróżnia w zdrowy i konstruktywny sposób monastyczny charyzmat romualdowo-kamedulski i określa jego obecność w Kościele oraz w odniesieniu do innych form benedyktyńskiego charyzmatu monastycznego.
Jedność w różnorodności.
Jednolita w swoich korzeniach i w swoim celu, różnorodna w swoim wyrazie. Taka jest kamedulska tradycja monastyczna i jej dar dla współczesnych mężczyzn i kobiet. Dar i wyzwanie. Dla Kościoła i dla ludzkiego społeczeństwa, które wydaje się coraz bardziej niezdolne do przyjęcia i docenienia różnic między ludźmi, między kulturami, między religiami. Różnorodność pojednana jako alternatywa dla różnorodności w konflikcie.
Wzajemna braterska komunia jest widzialnym świadectwem przymierza Pana z ludźmi wszystkich czasów, przepowiedzianym w Pierwszym Testamencie i w pełni urzeczywistnionym w śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa, „nowego człowieka” (por. Ef 2, 15). Jest ona wyryta w sercu każdego człowieka jako Boży dar i zadanie do zrealizowania w historii pod działaniem Ducha Świętego.
Kamedulski mnich i mniszka są powołani do życia i dawania świadectwa w prostocie i wierności tej tajemnicy Bożej i ludzkiej miłości.
Modlitwa Jezusa do Ojca, aby uczniowie byli „jedno”, jak On i Ojciec (por. J 17, 11), staje się płonącym ogniem modlitwy kamedulskiego mnicha i mniszki.
Poszerzać horyzont pozytywnych relacji ze wszystkimi osobami i doświadczeniami rodziny ludzkiej: dialog ekumeniczny między chrześcijanami różnych wyznań, dialog międzyreligijny między różnymi religiami i tradycjami mądrościowymi, dialog z niewierzącymi w poszukiwaniu, dialog z różnymi elementami nowoczesności – wciąż tak mało opracowanymi przez tradycję katolicką. Tylko Ojciec zna serce każdego z tych ludzkich ruchów.
Mieszkając w sercu Boga, kamedulski mnich/ mniszka mieszkają w sercu mężczyzn i kobiet naszych czasów, z ich możliwościami, próbami i pragnieniami.
Emanuele Bargellini OSB Cam
Przeor Generalny Kongregacji Camaldoli w latach 1987-2005
(tłum. Mniszki Kamedułki z Tyszowiec)