Mała Reguła Mistrza Romualda zanotowana w „Żywocie 5 Braci Męczenników”:
„Przebywaj w celi jakby w raju; odrzuć poza siebie i usuń z pamięci cały świat, baczną uwagę zwracaj na swe myśli, jak rybak na ryby.
Jedyna droga jest w psalmach. Nie porzucaj jej!
Jeśli nie potrafisz wszystkiego, gdyż przybyłeś z gorliwością nowicjusza, usiłuj raz w tym, raz w innym miejscu śpiewać psalmy w duchu i pojmować umysłem, a gdy podczas czytania zaczniesz ulegać roztargnieniu, nie ustawaj, lecz usiłuj poprawić to przez zrozumienie.
Przede wszystkim staw się w obecności Bożej z bojaźnią, z drżeniem, jak ktoś, kto stoi w obliczu władcy.
Wyniszcz się całkiem i zadowolony z łaski bożej siedź jak pisklę, które, jeśli matka mu nie da,
bezradne jest i nie ma nic do jedzenia” (rozdz. 32).
Święty Romuald, postać, która według tradycji zapoczątkowała doświadczenie życia monastycznego przeżywanego w Camaldoli od tysiąca lat, jest jednym z pokornych i maluczkich, który jest powodem radości i zachwytu Jezusa przed Ojcem. Jest on małym i pokornym, któremu Ojciec objawił tajemnice Królestwa Niebieskiego.
W tej swojej pokorze i małości Romuald nie pozostawił nic zapisanego. Mamy tylko kilka świadectw jego pierwszych uczniów oraz tych, którzy podziwiali jego życie monastyczne, uznając go za wzór. W średniowiecznym tekście, przypisywanym św. Brunonowi z Kwerfurtu „Żywot Pięciu Braci”, znajdujemy tekst zwany Małą Regułą, który w pewien sposób streszcza duchowe nauczanie św. Romualda. My również, podobnie jak jego pierwsi uczniowie, z prostotą wsłuchajmy się w ten krótki tekst:
„Siedź w swojej celi jak w raju.
Zapomnij o świecie i wyrzuć go za plecy.
Zwróć uwagę na swoje myśli, jak dobry rybak na ryby.
Jedyna droga dla ciebie znajduje się w Psalmach, nigdy jej nie opuszczaj.
Jeśli niedawno przybyłeś i mimo pierwszego zapału
nie jesteś w stanie modlić się tak, jak byś chciał, spróbuj, raz tu, raz tam,
śpiewać Psalmy w sercu i rozumieć je umysłem.
Gdy się rozproszysz,
nie przerywaj czytania, lecz szybko wróć do tekstu
i ponownie zastosuj swoją inteligencję.
Przede wszystkim postaw się w obecności Boga
jak człowiek stojący przed cesarzem.
Wyzbądź się siebie
i usiądź jak małe stworzenie,
zadowolone z Bożej łaski;
jeśli, jak matka, Bóg ci jej nie da,
nie będziesz niczego smakował, nie będziesz miał nic do jedzenia.”
Można z tego niewielkiego tekstu, który streszcza nauczanie całej tradycji monastycznej i jest echem wielu starożytnych pism monastycznych, wydobyć trzy cechy życia chrześcijańskiego jako takiego, na które Romuald zwraca dziś naszą uwagę:
Przede wszystkim życie monastyczne i życie chrześcijańskie zaczyna się od słuchania. Zdolność do autentycznego słuchania – oto, co oznacza przebywanie w swojej celi. Jest to pierwszy niezbędny element. Romuald zaprasza każdego z nas do znalezienia własnej celi, czyli przestrzeni ciszy i skupienia, w której możemy słuchać Słowa
Bożego.
Drugim elementem jest czytanie Pisma Świętego, co w tradycji monastycznej nazywa się lectio divina. Św. Romuald poucza: ” nie ustawaj, lecz usiłuj poprawić to [roztargnienie] przez zrozumienie „. Zatem, kolejną podstawową cechą życia monastycznego i chrześcijańskiego jest słuchanie Słowa Bożego zawartego w Piśmie Świętym. Nie ma życia chrześcijańskiego bez codziennej wytrwałości w spotkaniu ze Słowem Bożym.
Trzecim elementem jest świadomość, że wszystko jest łaską. W życiu monastycznym i chrześcijańskim nie wolno myśleć o zdobywaniu błogosławieństwa i nagrody Boga własnymi siłami, własną poprawnością i własnymi zasługami, ale trzeba mieć świadomość, że On kocha nas bezinteresownie i zawsze robi pierwszy krok w naszą stronę. Św. Romuald uczy nas ufać wyłącznie łasce Bożej.
To są proste i zawsze aktualne cechy życia monastycznego i chrześcijańskiego, które Romuald przekazuje nam dzisiaj. Jeśli będziemy go słuchać, to Pan Jezus będzie się radował z naszego powodu i będzie z naszego powodu śpiewał swoją pieśń błogosławieństwa.
o. Matteo Ferrari mnich z Camaldoli, 19.06.2021